Alüminyum Bronz
Metaller dünya genelinde bulunan hemen hemen her ürünün içerisinde temel bir malzeme olarak yer almaktadır. Metaller kullanım alanlarına göre farklı metaller ile birleştirilerek özelliklerinin artması sağlanmaktadır.
İki farklı metalin erime sıcaklıklarına ulaştırılarak bir birleri ile karıştırılması ile yeni bir metalin oluşturulması işlemine alaşım denilmektedir. Alaşımlar farklı metallerin bir birleri ile karıştırılması sonucu farklı alanlarda kullanılabilmekte ve özelliklerinin geliştirilmesi sağlanmaktadır.
Farklı metallerin bir araya gelmesi ile oluşturulan üstün özelliklere sahip alaşım türünden biriside alüminyum bronz alaşımlı metallerdir. Alüminyum bronz içerisinde %14 oranına kadar alüminyum içeren bakır esaslı bir metal alaşımıdır.
Birçok metalin ve alaşımın sahip olmadığı üstün özelliklere sahip olması nedeni ile birçok farklı alanda kullanım özelliği bulunmaktadır. Diğer metallere göre üstün özelliklerinin bulunması kullanım alanlarının da çeşitli olmasına imkan sunmaktadır.
Alüminyum Bronz Çeşitleri
Alüminyum bronz merkezinde alüminyum bulunan ve farklı metaller eklenerek elde edilen bir alaşım metaldir. Genel olarak %9 ile %12 arasında alüminyum kullanılarak bakır ve pirinç eklenmesi ile elde edilen bronz türüdür. Alüminyum bronz diğer metallere göre daha yüksek mukavemet ve çekme dirençlerine sahip olması ile üretim sektöründe bir çok farklı ürünün üretiminde etkin olarak kullanılmaktadır.
Alüminyum bronz olarak bilinen alaşım metaller içeriklerinde bulunan diğer metallere göre farklı farklı olabilmektedir. Alaşım türlerine göre Alüminyum bronz çeşitleri;
CuAl5 – Bu bileşim içerisinde % 4 ila % 6,5 alüminyum, % 0,5 demir, % 0,8 nikel, % 0,5 manganez ve % 0,5 çinko bulunmaktadır.
CuAl8 – Bu bileşim içerisinde % 7 ila % 9 alüminyum, % 0,5 demir, % 0,8 nikel, % 0,5 manganez ve % 0,5 çinko bulunmaktadır.
CuAl8Fe3 – Bu bileşim içerisinde % 1,5 ila % 3,5 alüminyum, % 1 demir, % 1 nikel, % 0,8 manganez ve % 0,5 çinko bulunmaktadır.
CuAl9Mn2 – Bu bileşim içerisinde % 8 ila % 10 alüminyum, % 1,5 demir, % 0,8 nikel, % 1,5 ila % 3 manganez ve % 0,5 çinko bulunmaktadır.
CuAl10Fe3 – Bu bileşim içerisinde % 2 ila % 4 alüminyum, % 2 ila 4 iron, % 1 nikel, % 2 manganez ve % 0,5 çinko bulunmaktadır.
CuAl10Fe5Ni5 – Bu bileşim içerisinde % 2 ila % 6 alüminyum, % 2 ile % 6 demir, % 4 ile % 6 nikel, % 2 manganez ve % 0,5 çinko bulunmaktadır.
Yukarıda belirtilen alaşımların her biri farklı karakteristik özelliklere sahiptir. Bu nedenle de farklı alanlarda üretim teknolojinde kullanılabilmektedir.
Alüminyum Bronzların Kullanım Alanları
Alüminyum bronz alaşımları Bir çok farklı alanda kullanılabilen oldukça dayanıklı ve yüksek mukavemet özelliğine sahip metal türlerinden birisidir. Dünya genelinde havacılık başta olmak üzere uzak mühendisliği ve savunma sanayinde oldukça sıklıkla kullanılmaktadır.
Bunun yanında kimya ve genel mühendislik alanında da kullanılmaktadır. Özellikle düşük aşınma ve yüksek aşınma direnci, yüksek şok yüküne dayanabilme kuvveti ile yüksek sıcaklıklarda gösterdiği mükemmel mekanik özellikleri ile dikkat çekmektedir.
Öncelikle ağır sanayi ve önemli ürünlerin üretiminde kullanılması en belirgin özellikleridir. Üretim alanında makina, kalıp ekipmanı ve saç ile plastik kalıp malzemesi olarak da kullanılmaktadır. Bunun yanında modelli döküm, kokil döküm, savurma döküm, sürekli döküm, sıcak dövme ve sıcak haddeleme yöntemleriyle üretim alanında kullanılmaktadır.
Alüminyum Bronz Alaşımların Kullanım Alanları ve Özellikleri
Farklı alaşım aralıklarına sahip alüminyum bronz çeşitleri sahip oldukları farklı özellikler nedeni ile farklı alanlarda kullanılmaktadır. Buna göre CuAI9 alaşım aralığına sahip olan alaşımlar kimya ve gıda sanayin de kullanılan parçaların üretiminde kullanılmaktadır. Bu parçalar deniz suyuna ve aşınmaya karşı oldukça dayanıklı oldukları ile bilinmektedir.
CuAI10 alaşım özelliğine sahip metalleler yataklar, burçlar, helezon dişliler, aşınma plakaları, vana yatakları ve kaldırma kancaları gibi parçaların üretiminde kullanılmaktadır. Asit ve diğer kimyasal malzemelere karşı dayanıklılık oluşturmaktadır. Alüminyum bronz kullanılarak üretilen parçalar genel olarak deniz suyu gibi aşındırıcı ortamlara, yüksek sıcaklık ve kuvvetlere dayanıklılıkları ile bilinmektedir.
Özellikle deniz suyu, pas, hava sıcaklıklarının ani değişimi, yüksek hız ve hava direncine karşı dayanıklı olmaları ile dikkat çekmektedir. Öncelikle alüminyum metal alaşımları kullanılarak diğer çelik türlerinden daha kaliteli ve sağlam ürünlerin oluşumunda kullanılmaktadır.
Ayrıca alüminyum bronz alaşımlarının döküm, dövme ve işleme gibi işlemleri daha kolay yapılabilmektedir. Bunun yanında işlenen metallerin daha sert ve dayanıklı olması da kullanım kolaylığı sağlamaktadır.